Zgjatni jetën Laptop-it

Çmimet e laptopëve së fundmi kanë rënë ndjeshëm. Sidoqoftë një laptop nuk mund të quhet blerje e vogël për xhepin e shumëkujt. Për shumë përdorues, të blesh një kompjuter çdo vit apo çdo dy vjet nuk është zgjidhje. Është me vend të mundoheni të nxirrni maksimumin prej investimit të kryer, qoftë ky një laptop 50.000 lekësh apo një 200.000 lekësh. Fatmirësisht, me disa ndryshime dhe me pak aksesorë, ju mund të zgjatni ndjeshëm jetën e laptopit tuaj.



Kujdesuni për temperaturën
Sa më i nxehtë të bëhet laptopi, aq më shumë rriten mundësitë që ndonjë nga pajisjet e tij të prishet. Nëse e keni bërë rutinë të shtriqeni në divan, me jastëkun si tavolinë për laptopin, mund të ndodhë që sistemi i ajrosjes të bllokohet dhe temperatura e laptopit të jetë më e lartë se normalisht. Edhe pse nuk keni si ta ftohni laptopin nga brenda, keni mundësinë ta bëni këtë nga jashtë. Blini një mbështetëse ftohëse, për afro 3.000 lekë. Antec, DataStor apo Targus shesin pajisje të tilla, që me anë të dy apo më shumë ventilatorëve të lidhur me laptopin tuaj me kabllo USB, e ulin nxehtësinë e këtij të fundit në mënyrë të ndjeshme. Përveçse kaq, ventilatorët e brendshëm të laptopit do të punojnë më pak dhe më rrallë, duke bërë që jetëgjatësia e tyre të rritet ndjeshëm.

Mos nënvlerësoni mirëmbajtjen e ventilatorëve të brendshëm! Blini kanaçe me ajër të kompresuar për të hequr pluhurin nga ventilatorët të paktën njëherë në muaj, në mënyrë që ata të punojnë me efiçiencë të plotë.



Nxehtësia vret
Tejnxehja e brendshme mund të çojë në fikje të laptopit atëherë kur s’duhet. Përveç kësaj, ajo shkurton ndjeshëm jetëgjatësinë e laptopit. Përdorni një mbështetëse ftohëse për të thithur nxehtësinë e brendshme, duke kursyer kështu ventilatorët e laptopit.



Zgjidhni SSD-në
Në çdo kompjuter, disku i ngurtë është thembra e Akilit, me gjithë ato shtresa të vogla, koka për shkruajtje dhe lexim dhe tërë ato pjesë të tjera që lëvizin. Mjafton vetëm një defekt në një nga këto pjesë, për ta nxjerrë gjithë diskun jashtë përdorimit. S’mbaron me kaq. Disqet e ngurtë të zakonshëm prodhojnë sasi të konsiderueshme nxehtësie. Zgjidhja: një solid-state drive (disk me gjendje të pandryshueshme), apo SSD. SSD është e ndërtuar me kujtesë të pandryshueshme flash (nonvolatile flash memory). Kjo do të thotë se këto disqe nuk kanë në brendësi pjesë që lëvizin, gjë kjo që ul në mënyrë drastike nxehtësinë që ajo shpërndan. Gjithashtu, SSD-ja ka më pak mundësi të pësojë goditje, dridhje apo temperatura ekstreme. Shikoni për një të tillë, nëse do blini një laptop, ose merrni një të tillë për laptopin tuaj të vjetër. Duke qenë se SSD është teknologji relativisht e re, duhet të dini se për momentin çmimi i tyre luhatet rreth 1500 lekëve për GB, ndërsa çmimi i disqeve të ngurtë është vetëm 50 lekë për GB. Kapacitetet maksimale të secilës (128GB për SSD-në dhe 1TB për diskun e ngurtë) mund të jenë gjithashtu një pengesë, por, përkatësisht, këta numra do të bien dhe do të ngrihen me rritjen e kërkesës dhe prodhimit të SSD-së.





Çfarë s’duhet pëlqyer?
Hibernate ndërthur rehatinë e Standby me kursimin e baterisë nga fikja e plotë.



Riformatojeni pa dhimbje.
Ashtu si ventilatorët, edhe Windows-i mbledh mbeturina me kalimin e kohës. Riformatojeni dhe riinstalojeni, por më parë ruani të dhënat tuaja me ndonjë program utilitar si Genie Backup Manager.


Mbajeni me kujdes
Ju ktheheni në shtëpi nga bari i lagjes, që ka wireless, me laptopin në çantën e shpinës, e vendosni pa dashje në cep të tavolinës dhe ai bie. Dëgjoni një zhurmë që ju ther përbrenda dhe e keqja ka ndodhur.
Për të parandaluar situata të tilla, zgjidhni një çantë me mbrojtje maksimale. Mund të gjeni të tilla që me anë të kombinimit të mbrojtëseve anësore me teknologjinë e ajrit të ngjeshur, të parandalojnë thyerjen e ekranit apo të cepave të laptopit tuaj në situata të ngjashme. Kur e transportoni laptopin pa çantë, mundohuni të mos e shtërngoni shumë kasën e tij. Mos e mbani nga cepat dhe mos e mbani me një dorë. Shumë laptopë përfundojnë me ekran të thyer apo dëmtime të brendshme vetëm prej huqeve të tilla.


Bebetisni baterinë
E sigurtë si vdekja është se edhe bateria juaj do të soset me kalimin e kohës. Se sa do të zgjasë, varet nga mënyra se si do të përkujdeseni për të. Sipas ekspertëve një bateri laptopi zgjat mesatarisht 500 cikle karikim/shkarkimi. Kjo korrespondon me 18-36 muaj përdorim normal. Për t’iu afruar sa më shumë 36-ës, hiqeni baterinë sa herë që jeni duke punuar me laptopin të vënë në prizë, qoftë kjo në zyrë apo në bar. Kur e lini vënë, rryma elektrike mund të shkaktojë tejnxehje dhe mbikarikim. Këto janë dhe dy arsyet më të forta që çojnë në rrënimin e parakohshëm të baterisë. Kur punoni me bateri, përdoreni laptopin derisa t’ju njoftojë për nivel të ulët karikimi. Kjo do ta mbajë të ulët numrin e karikimeve që do të kryeni (mos harroni: keni, pak a shumë, vetëm 500 të tilla). Përpiquni ta mbani qoftë baterinë, qoftë laptopin, në vende të ftohta dhe të ajrosura mirë, duke qenë se vendet e nxehta ulin gjithashtu jetëgjatësinë e baterisë.


Bebetisni baterinë, pjesa e dytë
Ne vdesim për Standby (Dremitje), si gjithkush tjetër. Kjo na lejon që ta ndezim dhe ta fikim laptopin vetëm për pak sekonda. Megjithatë, Standby konsumon energji, që do të thotë se bateria po shkarkohet, edhe kur kompjuteri juaj është “i fikur”. Kjo çon në shpërdorimin e cikleve fiks të karikim/shkarkimit që përmendëm më sipër. Shmangeni këtë çark, duke përdorur Hibernate në vend të Standby. Kjo mënyrë bën të mundur ruatjen e kujtesës së përkohshme në diskun e ngurtë, gjë që nuk kërkon energji në vazhdimësi. Koha e ndezjes në këtë rast është vetëm pak sekonda më tepër se në rastin kur keni përdorur Standby, por e ruan baterinë, ashtu siç do ta ruante një fikje e plotë.


Riformatoni diskun e ngurtë
Sa e sa herë kemi dëgjuar nga shokët apo tw afwrmit të na pyesin: “Mos duhet të blej një laptop të ri, se ky i vjetri më është ngadalësuar ca?”. VINI RE! Ata ngadalësohen për arsye se, me kalimin e kohës, Windows-i fryhet me ekuivalentët dixhitalë të kolisterolit, që janë skedarët jetimë, të dhënat e kota të ngelura në regjistrin e tij, apo shpeshherë dhe viruset e programet spiunë. Fatmirësisht mund të zhbllokoni arteriet e sistemit operativ, duke formatuar diskun e ngurtë dhe duke riinstaluar Windows-in. Është një proces që do kohë dhe nerva, por do t’ju japë një kompjuter, ndoshta jo aq të shpejtë sa ditën që e nxorrët nga kutia, por, të paktën, shumë më të shpejtë se sa e kishit para se ta formatonit. Në shumicën e rasteve këtë mund ta bëni me ndihmën e CD-ve, që jepen nga prodhuesi bashkë me laptopin, duke ndjekur udhëzimet e njëpasnjëshme. Gjithsesi, para se ta bëni këtë, sigurohuni të hiqni prej laptopit të dhënat e ndjeshme, siç janë dokumentet, faqeruajtjet e shfletuesve dhe të dhënat e tjerat kritike në ndonjë disk të jashtëm, CD apo DVD. Mos klononi dhe mos rivendosni të dhënat e diskut të vjetër, sepse kjo do t’ju sjellë të gjitha problemet e mëparshme. Në vend të kësaj, përdorni një program si Genie Backup Manager Pro 8.0 , për të arkivuar skedarët dhe të dhënat në ndonjë nga destinacionet e sipërpërmendura. Pasi të keni instaluar sistemin, riinstaloni programet që ju duhen dhe kalojini të dhënat në laptop. Më në fund, laptopi juaj i ngadaltë është si i ri dhe kjo do të zgjasë për ca akoma.